Yerel Seçim Öncesinde İlkadım İlçe Analizi
Samsun'un tarih boyunca birçok adı oldu. Tarihteki şehirler bugünkü gibi sınırları olan yerler yerine çok daha küçük kale şehirlerdi. Böylesi dönemlerde şehrin adı Amisos oldu, Simisso oldu, Osmanlı döneminde bugünkü il sınırlarına benzer şekilde Vilayet-i Canik oldu!..
Hüseyin Kurt'un kaleminden; İlkadım ilçesi!
İlkadım demek kadim Samsun şehrinin merkezi demek.
Samsun bir liman şehri. Bundan dolayı Samsun için bir ticaret şehri demek daha doğru olacaktır.
Tarih boyunca da böyle olmuştur.
Samsun’un tarih boyunca birçok adı oldu. Tarihteki şehirler bugünkü gibi sınırları olan yerler yerine çok daha küçük kale şehirlerdi. Böylesi dönemlerde şehrin adı Amisos oldu, Simisso oldu, Osmanlı döneminde bugünkü il sınırlarına benzer şekilde Vilayet-i Canik oldu!..
Ama İlkadım ilçesi hep merkez oldu!
O nedenle önemli bir yerleşim yeridir.
Sosyo Ekonomik Gelişmişlik Endeksi verilerine göre Türkiye’deki 2017 yılında 965 ilçe arasında 65. sırada olan İlkadım, 2022 verilerin göre 26 sıra gerileyerek 973 ilçe arasında 95. sırada.
Geriye doğru giden bir il merkezi yani İlkadım var.
Bunun en temel nedeni kentsel dönüşümün gerçekleştirilememesi ve Atakum gibi yeni bir yerleşim alanının bu eksiklikten yararlanması.
2022 itibariyle İlkadım ilçe nüfusu 333.518 kişi.
Nüfus 2008-2010 ve 2013-2019 yılları arasında düzenli artışlar gösterse de 2010-2011, 2017-2018, 2019-2020 ve 2021-2022 yıllarında düşüşler yaşamış. Yani son yıl nüfus grafiği aşağı yönlü.
2018 yılında toplam nüfus 332.230 kişi olarak kaydedilmişken, bu sayı 2019'da artarak 338.614'e ulaşmıştır. Ancak 2020'de bir düşüşle 336.501'e gerilemiştir. İlçe nüfusu, 2021 yılında tekrar artış göstermiş ve 340.421'e çıkmıştır. En son veri olan 2022 yılında ise nüfus, bir önceki yıla göre belirgin bir düşüş göstererek 333.518'e inmiştir.
31 Mart 2024 Yerel seçimlerinde İlkadım İlçesi yeni belediye başkanını seçecek.
O zaman biraz da seçmen verilerini inceleyelim;
İlkadım ilçesinde 245.193 seçmen 2023 yılı seçmen listelerinde yer aldı.
Bu seçmenlerde 55.311’i 2019’da İlkadım ilçesinde seçmen olmayıp 2023’de ilk kez oy kullanan “Yeni ve Yeni Gelen Seçmen”.
Bu oran çok büyük bir seçmene denk gelmektedir.
Bu ilk kez oy kullanacak yeni seçmenin 17.613’ü 18 yaşını doldurduğu için il kez oy kullanacak genç İlkadımlı yeni seçmen.
Yani seçmenin %22,5’i İlkadım ilçesinde yerel seçimlerde ilk kez oy kullanacak yeni gelen seçmendir.
Yeni ve yeni gelen seçmenin 24.610’u Samsun, 3.506’sı Çarşamba, 2.502’si Kavak, 1.900’ü Terme, 1.165’i Bafra, 714’ü Asarcık, 704’ü Ünye, 608’i Akkuş, 571’i Vezirköprü, 457’si Havza doğumlu. Liste böyle uzayıp gidiyor.
Yeni ve Yeni gelen seçmeni nüfusa kayıtlı oldukları yerlere göre sıralarsak;
37.212 Samsun, 3.659 Ordu, 2.742 Trabzon, 1.053 Rize, 976 Giresun, 890 Amasya, 822 Tokat, 544 Gümüşhane, 437 Artvin, 420 Sinop nüfusuna kayıtlı olduğunu görüyoruz.
Yeni ve yeni gelen seçmenin 3.740’ı Kışla, 3.612’si Fevzi Çakmak, 3.429’u Derebahçe, 3.000’i Kazım Karabekir, 2.363’ü Adalet Mahallesinde. Bu liste de böyle uzuyor.
Yeni ve yeni gelen seçmen rakamları Mart 2024’de daha da artacaktır.
Bir de İlkadım’da ki nüfusun geneline bakalım;
İlkadım ilçesindeki nüfusun %73,2’si Samsun doğumlu. %4,4’ü Yurtdışı, %3,5’i Trabzon, %3,4’ü Ordu, %2,2’si İstanbul, %1,2’si Rize, %1’i Amasya, %1’i Giresun, %0,9’u Tokat, %0,7 Ankara doğumlu. Bu listede böyle devam ediyor.
İlkadım’da ki seçmenin verilerine bakarsak;
Tespit edebilen doğum yerlerine göre İlkadım’da ki seçmenin; %70,9’u Samsun, %4,5’i Trabzon, %4’ü Ordu, %1,5’i İstanbul, %1,7’ü Rize, %1,1’i Amasya, %1,1’i Tokat, %0,9’u Gümüşhane, %0,9’u Giresun, %0,7’si Ankara iline bağlı ilçe ve yerler doğumlu.
Seçmenin nüfusa kayıtlı oldukları illere göre dağılımı;
%75,3’ü Samsun, %5’i, Trabzon, %4,8’i Ordu, %1,7’si Rize, %1,7’si Giresun, %1,5’i Amasya, %1,1’i Tokat, %0,8’i Gümüşhane, %0,7’si Artvin ve %0,6’sı Sinop nüfusuna kayıtlı.
Peki nüfusa kayıtlı olan yerlere göre değil de nüfusa kayıtlı oldukları ilçelere göre değerlendirirsek;
%29’u İlkadım, %10,3’ü Kavak, %6,4’ü Atakum, %6,4’ü Çarşamba, %4,7’si Canik, 3,5’i Terme, %2,8’i Tekkeköy, %2,1’i Bafra, %1,9’u Bafra, %1,9’u Salıpazarı, %1,7’si Ladik nüfusuna kayıtlı.
Gelelim İlkadım’ın Kavaklı efsanesine;
İlkadım ilçesinde öteden beti gelen bir “Kavaklı” nüfusundan bahsedilir. Bahsedilir ama rakamı net olarak kimse bilmez. 2023 yılı seçmen listelerine baktığımızda;
İlkadım ilçesinde doğum yeri, nüfusa kayıtlı oldu ilçe ve bir önceki ilçe olarak seçmen kayıtlarında “Kavak” ilçesinin adı geçtiği seçmen sayısı 31.844 dür. Bu da İlkadım seçmeninin %13’ü net olarak Kavaklı denilebilir. Tabi ki bunlar tespit edilebilen rakamlar. Bunun da üzerin bir Kavaklı nüfusu İlkadım’da yaşıyor.
Kavaklıların 3.280’i Kışla, 2.573’ü Anadolu, 2.447’si Çatalarmut, 2.278’i Yaşardoğu, 1.963’ü Kadıköy, 1.847’si İlyasköy, 1.547’si Zeytinlik, 1.511’i Kıran, 1.439’u Kazım Karabekir, 1.410’u Hastane Mahallesinde ikamet ediyor. Liste böylede devam ediyor.
En az Kavaklı seçmen; Avdan’da 1, Çandır’da 4, Aşağıavdan’da 4, Çanakçı’da 6 şeklinde devam ediyor.
Sonuç olarak;
Yerel seçim öncesinde 17 ilçe verilerini çok detaylı olarak çalışmış birisi olarak İlkadım’da ki dikkatimi çeken verileri paylaşmak istedim. Bu verilerdeki en dikkat çekici nokta Kavaklı seçmen varlığı. Görünen o ki İlkadım seçimlerine Kavaklıların etkisi büyük olacak.
Aday adayları derslerine iyi çalışsın, adaylar projelerini İlkadım ilçesinin verilerine göre oluştursun. Yoksa bu millet sığ siyasetten ve adaylardan iyice sıkıldı.
Kalın sağlıcakla.